Tworzenie stawu to idealna okazja, by wprowadzić do niego oryginalnych mieszkańców, którzy dodadzą mu niepowtarzalnego charakteru. Oto przewodnik po 10 najciekawszych gatunkach, które mogą zamieszkać w polskich stawach – od fascynujących płazów po niezwykłe ryby i skorupiaki.
1. Aksolotl (Ambystoma mexicanum)
- Opis: Ten wyjątkowy płaz, słynny z niezwykłej zdolności do regeneracji kończyn, wyróżnia się perłowym kolorem skóry i wystającymi, frędzlowatymi skrzelami.
- Wymagania: Temperatura wody od 14°C do 20°C, dobrze zacienione miejsce, mało prądów wodnych. Aksolotle nie tolerują chloru i wymagają czystej, dobrze filtrowanej wody.
2. Traszka ognista (Cynops pyrrhogaster)
- Opis: Mały płaz o kontrastujących kolorach – czarnym grzbiecie i intensywnie czerwonym brzuchu.
- Wymagania: Głównie płytkie stawy z wieloma ukrytymi miejscami, jak kamienie i roślinność. Temperatura wody powinna wynosić od 12°C do 18°C.
3. Różanka (Rhodeus sericeus)
- Opis: Niewielka ryba o srebrzystych łuskach i kolorowych płetwach. Interesujące zachowanie podczas tarła – składa jaja do muszli małży.
- Wymagania: Różanki lubią dobrze natlenioną wodę o temperaturze od 18°C do 24°C. Staw powinien mieć roślinność, aby mogły się ukrywać.
4. Lin (Tinca tinca)
- Opis: Znany z oliwkowozielonej barwy i delikatnego, śliskiego ciała. To gatunek często spotykany w Polsce, jednak rzadziej hodowany w przydomowych stawach.
- Wymagania: Preferuje muliste dno i gęstą roślinność. Woda powinna mieć temperaturę od 18°C do 24°C.
5. Szczeżuja (Unio crassus)
- Opis: Duży małż o ciemnej, owalnej muszli, filtrujący wodę. Przyczynia się do jej oczyszczania.
- Wymagania: Czysta, dobrze natleniona woda o niskim poziomie zanieczyszczeń. Potrzebują mulistego dna.
6. Żółw błotny (Emys orbicularis)
- Opis: Jedyny naturalny gatunek żółwia występujący w Polsce, charakterystyczny dla swoich zielonkawo-brązowych plamek.
- Wymagania: Potrzebuje dostępu do słonecznych i suchych miejsc do wygrzewania się oraz głębszej wody. Temperatury od 20°C wzwyż, z dostępem do odpowiednich przestrzeni lądowych.
7. Rak czerwony błotny (Procambarus clarkii)
- Opis: Rak o intensywnie czerwonej barwie, lubiany ze względu na swoją egzotyczną prezencję, choć agresywny.
- Wymagania: Preferuje wodę o temperaturze od 15°C do 25°C i wiele kryjówek, ponieważ jest terytorialny. Zaleca się stałą obserwację jego wpływu na ekosystem stawu.
8. Piskorz (Misgurnus fossilis)
- Opis: Drobna ryba o długim, wężowym kształcie i plamach na ciele. Często chowa się w mule.
- Wymagania: Piskorz preferuje muliste dno i gęstą roślinność. Toleruje niską jakość wody, ale dobrze czuje się w wodach o niskim natlenieniu i temperaturze od 18°C do 22°C.
9. Skorpion wodny (Nepa cinerea)
- Opis: Fascynujący wodny owad o długim, przypominającym skorpiona ciele i szczypcach.
- Wymagania: Niewielkie, płytkie stawy z roślinnością. Potrzebuje wody o niskim przepływie, bogatej w rośliny podwodne.
10. Zatoczek rogowy (Planorbarius corneus)
- Opis: Ślimak wodny o charakterystycznej spiralnej muszli, odgrywający ważną rolę w ekosystemie stawu.
- Wymagania: Tolerancyjny względem jakości wody, najlepiej sprawdza się w wodach stojących lub o niskim przepływie. Lubi roślinność i temperaturę od 18°C do 24°C.
Każdy z tych mieszkańców stawu wnosi wyjątkowy charakter i różnorodność do przydomowego akwenu, dodając mu uroku i życia. Warto pamiętać o odpowiednich warunkach wodnych oraz dbać o równowagę ekosystemu.
Polskie stawy często zamarzają zimą, a temperatura wody spada poniżej zalecanych dla wielu z tych gatunków 18°C. Właściwie niektóre z wymienionych gatunków mogą przetrwać polskie zimy, ale potrzebują do tego pewnych specyficznych warunków i dodatkowych zabezpieczeń. Oto wyjaśnienie, które gatunki mogą przeżyć zimę i jak najlepiej dostosować staw:
Gatunki przystosowane do zimowania w Polsce
Kilka z wymienionych gatunków jest w stanie przetrwać zimowe chłody dzięki naturalnym przystosowaniom lub trybowi życia, w tym:
- Lin – Jako rodzimy gatunek, jest przyzwyczajony do niskich temperatur i może zimować w stanie spoczynku na dnie stawu.
- Różanka – Przystosowana do polskich warunków, wytrzymuje zimą temperatury znacznie poniżej 18°C.
- Szczeżuja – Ten małż może przetrwać zimę zagrzebany w mule, a nawet pod lodem, choć przy dużym zanieczyszczeniu wody mogą pojawić się trudności.
- Piskorz – Może przeżyć w mule na dnie stawu i toleruje niższe poziomy tlenu, co pomaga mu zimować.
- Żółw błotny – Jest przystosowany do polskich zim, ale aby przezimować, potrzebuje głębszej części stawu, gdzie temperatura będzie stabilniejsza.
Gatunki wymagające ochrony przed zimą
Niektóre z wymienionych gatunków mogą nie przetrwać polskich mrozów bez dodatkowej opieki:
- Aksolotl – Preferuje stabilne temperatury w zakresie 14–20°C i nie toleruje niskich temperatur, dlatego zimą należy przenieść go do pomieszczenia lub akwaterrarium.
- Traszka ognista – Choć może wytrzymać okresowe chłodniejsze temperatury, nie jest przystosowana do długotrwałych mrozów. Wymaga zimowania w warunkach kontrolowanych.
- Rak czerwony błotny – Jako gatunek egzotyczny, nie przetrwa w lodowatych wodach. Może być trzymany w Polsce jedynie w sezonie letnim lub w ogrzewanym zbiorniku.
- Skorpion wodny – Choć jest odporny na chłód, nie przetrwa bardzo niskich temperatur przez długi czas. Zimą można go przenieść do chłodnego akwarium.
- Zatoczek rogowy – Jako ślimak wodny może przetrwać krótkotrwałe spadki temperatury, ale mrozy mogą być dla niego śmiertelne, dlatego lepiej jest przenieść go do akwaterrarium na zimę.
Jak przystosować staw na zimę?
Stawy mogą być tak przystosowane, aby ułatwić zimowanie gatunków:
- Głębokość stawu: Staw o głębokości minimum 1,2–1,5 metra pozwala na utrzymanie stabilniejszej temperatury w głębszych partiach, gdzie lód nie dociera. Dno stawu często ma temperaturę powyżej 4°C, co pomaga rybom, takim jak lin czy różanka, przetrwać zimę.
- Warstwa mułu: Gatunki, które zimują w mule (jak piskorz czy szczeżuja), mogą przetrwać dzięki warstwie osadów, które izolują od zimna.
- Napowietrzanie i przeręble: Warto utrzymywać otwór w lodzie, aby zapewnić wymianę gazową i uchronić przed niedoborem tlenu.
Zastosowanie tych technik pozwoli na stworzenie stawu, który przez większość roku będzie sprzyjał życiu tych niezwykłych stworzeń, ale dla niektórych z nich zima będzie czasem wymagającym dodatkowej opieki.
Foto: AI
