Z danych Europejskiej Agencji Środowiskowej (EEA) wynika, że prawie połowa z 50 miast europejskich z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem to miejscowości położone w Polsce.
Jednym ze sposobów likwidacji smogu, niekorzystnie wpływającego na nasze zdrowie, jest wykorzystanie do ogrzewania urządzeń bezemisyjnych. Wśród nich prym wiodą gruntowe pompy ciepła. To najbardziej ekologiczne i ekonomiczne źródło ogrzewania można z powodzeniem stosować w domach jednorodzinnych i innych typach budynków. Jak potwierdzają liczne referencje, na przeszkodzie w wykorzystaniu tej technologii nie stoi funkcja i wielkość obiektu, czy jego położenie w wielkomiejskiej zabudowie.
Walka z trującym nas smogiem coraz istotniejsza dla Polaków
Jak wskazuje Polski Alarm Smogowy* „głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza w Polsce są gospodarstwa domowe”. Odpowiadają one za 86 proc. całkowitej emisji pyłu zawieszonego, większość (ok. 93 proc.) emisji rakotwórczych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i praktycznie 100 proc. bardzo toksycznego „koktajlu”, związanego z nielegalnym spalaniem tworzyw sztucznych”. Smog to w głównej mierze efekt „niskiej emisji”, czyli spalin pochodzących z kotłów i pieców na paliwa stałe. Każda ekspozycja na pochodzącą z nich mieszankę zalegających w powietrzu szkodliwych substancji negatywnie wpływa na układ oddechowy, krwionośny i nerwowy.
Spośród 50. miast z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem, aż 21 znajduje się w naszym kraju. Polscy liderzy smogu ujęci w analizie EEA, to Nowy Sącz, Częstochowa, Żory, Piotrków Trybunalski, Łomża, Gliwice, Kraków, Kalisz, Katowice, Bielsko-Biała i Poznań. W ostatnich latach świadomość problemu wyraźnie wzrosła, a zagadnienie walki ze smogiem na stałe wpisały się w propozycje działań kandydatów na prezydentów miast, burmistrzów i wójtów.
– Fakt, że tak wiele miejsca poświęca się zagadnieniu dbałości o jakość powietrza pokazuje, że kwestia tego, czym oddychamy i jaki to ma na nas wpływ, nabiera coraz większego znaczenia. Trzeba przy tym pamiętać, że zanieczyszczenie powietrza pojawia się wokół każdego budynku, w którym do produkcji ciepła wykorzystuje się spalanie np. w kominku, kotle na pellet czy gazowym. Niezależnie od tego, gdzie się ten budynek się znajduje. Nie jest to więc problem jedynie dużych miast – mówi Michał Mika, ekspert Thermia.
Jednym z najbardziej efektywnych sposobów na poprawę stanu jakości powietrza jest wykorzystanie do ogrzewania i chłodzenia obiektów urządzeń praktycznie bezemisyjnych, takich jak gruntowe pompy ciepła. Użytkownicy tej kategorii pomp ciepła mają zapewnioną stabilną moc i efektywność. Istotna jest również kwestia rachunków. W przypadku gruntowych pomp ciepła źródłem naturalnej energii wykorzystywanej do ogrzewania i chłodzenia, która zapewnia nawet 85 proc. potrzeb w tym zakresie, jest grunt. Pozostałą część pozyskujemy od dostawcy energii elektrycznej lub z własnych paneli fotowoltaicznych. W porównaniach kosztów ogrzewania domów pompy ciepła przewodzą jako najbardziej ekonomiczne. Wedle najnowszego wyliczenia POBE*, koszt ogrzewania z wykorzystaniem gruntowych pomp ciepła, w zależności od standardu budynku energetycznego, waha się od 2 tys. do 4 tys. złotych (porównanie dot. standardów: EU 55kwh/m2rok i EU 80kwh/m2rok). Dla budynków realizowanych w standardzie EU 40kwh/m2rok koszty mieszą się w przedziale 1,1-1,6 tys. złotych.
– W mojej ocenie, z uwagi na kwestie ekonomiczne i wobec problemu smogu, każdy właściciel domu jednorodzinnego powinien we własnym interesie przeprowadzić analizę zasadności jej montażu. Przy tym technologia gruntowych pomp ciepła jest elastyczna, a wielkość obiektów de facto nie ma ograniczeń, jeśli chcemy oprzeć na niej nasze ogrzewanie. Przy tym zalet tego rozwiązania, ekonomicznych, praktycznych i środowiskowych jest naprawdę wiele – mówi Michał Mika.
Planując inwestycję uwzględnij ważny aspekt
Gruntowe pompy są bardziej efektywne niż inne rodzaje ogrzewania, zapewniając stałą wydajność dostawy ciepła niezależnie od warunków atmosferycznych. Zaletą tego rozwiązania jest cicha praca i minimalne wymogi w zakresie codziennej obsługi. W porównaniu do kotłów na biomasę czy paliwa stałe gruntowe pompy ciepła są praktycznie bezobsługowe. Posiadają fabrycznie zamknięty i sprawdzony obieg chłodniczy o najwyższej szczelności i czystości wykonania. Ważnym aspektem jest również, że urządzenia są montowane wewnątrz budynku. Dzięki temu zawsze jest do nich dostęp, ułatwiający serwis i nie są narażone na czynniki atmosferyczne czy zanieczyszczenia.
– A to wpływa na długą żywotność tak, że dla okresu 20 lat możemy uwzględnić konieczność zakupu tylko jednej pompy gruntowej. W przypadku innych rodzajów źródeł ciepła powinniśmy uwzględnić ich wymianę, czyli zakup dwóch urządzeń. Ten aspekt nierzadko umyka inwestorom, którzy obliczają całkowite koszty planowanej przez siebie inwestycji – wskazuje ekspert.
Obecnie można uzyskać dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze, a maksymalny poziom dotacji dla gruntowej pompy ciepła o podwyższonej klasie efektywności energetycznej wynosi 50,9 tys. zł. Zgodnie z nowym regulaminem Programu podstawą do uzyskania dofinansowania jest wybór urządzenia z Listy ZUM. Na liście znajduje się 41 modeli gruntowych pomp ciepła marki Thermia o podwyższonej efektywności energetycznej. Thermia pozostaje jednym z liderów technologii pomp ciepła. Jedno z jej urządzeń, gruntowa pompa ATLAS, może pochwalić się współczynnikiem SCOP o wartości przekraczającej 6, co jest najlepszym wynikiem na rynku.
– SCOP na tym poziomie oznacza, że z 1 kWh energii elektrycznej pompa wytworzy powyżej 6 kWh energii grzewczej. To osiągnięcie potwierdza nasze zaawansowane inżynieryjne podejście do kwestii maksymalizacji efektywności energetycznej, co przynosi wymierne korzyści użytkownikom – wyjaśnia Adam Koniszewski, Project Business Director, Thermia.
Poza programem Czyste Powietrze dostępne są inne instrumenty wsparcia np. Moje Ciepło dla nowych domów jednorodzinnych. Również wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mogą uzyskać dofinansowanie do inwestycji w gruntową pompę ciepła, dzięki programowi Grant OZE, realizowanego przez BGK. Montaż, budowa lub modernizacja instalacji odnawialnego źródła energii pozwala uzyskać zwrot 50 proc. kosztów netto przedsięwzięcia.
Gruntowe pompy ciepła w domach jednorodzinnych i budynkach o większej powierzchni i wielu funkcjach
Gruntowymi pompami ciepła ogrzewane jest osiedle mieszkaniowe w Oławie. Już na etapie projektu uwzględniono odwierty pod płytą podłogową każdego z domów. Około 100 budynków, ogrzewanie i ciepłą wodę użytkową ma zapewniane z naturalnej energii ziemi.
Mieszkańcy budynku wielorodzinnego w Turku ogrzewanie i ciepłą wodę użytkową uzyskują z gruntowej pomp ciepła Thermia Mega. Urządzenie o mocy 11-44 kW, wyposażone jest w technologię inwerterową, zapewniającą wysoką efektywność energetyczną oraz komfortowe warunki w 5-cio kondygnacyjnym budynku. Dla efektywnego wykorzystania energii geotermalnej powstało sześć odwiertów o głębokości 200 m każdy. System działa w oparciu o stabilną temperaturę wyjścia dolnego źródła wynoszącą 12°C, co gwarantuje niezawodną pracę systemu przez cały rok.
Zachodniopomorskie Centrum Onkologii w Szczecinie wyposażono w 10 gruntowych pomp Thermia Mega XL. Duża powierzchnia szpitala oraz funkcjonujący w nim zaawansowany sprzęt medyczny generują znaczące zapotrzebowanie na energię cieplną i chłodzącą. Zamontowane, by sprostać tym wymaganiom pompy, energię pozyskują ze 130 odwiertów. Łączna moc zainstalowanych urządzeń to 883 kW mocy cieplnej i 950 kW mocy chłodniczej.
Źródła:
Wiedza – Polski Alarm Smogowy – Razem o czyste powietrze
PORT PC: ogrzewanie pompą ciepła w III kwartale tańsze o 10% – GLOBENERGIA
###
Thermia, która w 1973 roku wprowadziła pierwszy model pompy ze zintegrowanym zbiornikiem ciepłej wody, pozostaje jednym z liderów technologii pomp ciepła. Urządzenia szwedzkiej marki cieszą się renomą wśród polskich użytkowników. W 2024 roku uruchomiono centrum szkoleniowe Thermii w Gdyni, będące przestrzenią wymiany doświadczeń i współpracy z uczelniami. Jednak jego zasoby otwarte są dla osób planujących inwestycje w system ogrzewania oparty o odnawialne źródła energii.
Źródło: Thermia
