Palenie ogniska na własnej działce wydaje się naturalnym i niewinnym sposobem spędzania czasu na świeżym powietrzu, jednak polskie prawo nakłada na nas szereg ograniczeń i obowiązków. Warto poznać przepisy, by uniknąć mandatu lub – w skrajnych przypadkach – odpowiedzialności karnej. Poniżej wyjaśniamy, kiedy i gdzie można palić ognisko, jakie wyjątki obowiązują oraz jakie formalności mogą być wymagane.
1. Ogólna zasada – zakaz otwartego ognia
Polskie przepisy przeciwpożarowe oraz ochrony środowiska wprowadzają zasadniczy zakaz wykonywania otwartego ognia w sposób niekontrolowany. Chodzi przede wszystkim o:
- spalanie odpadów,
- rozniecanie ogniska bez zachowania minimalnych odległości od zabudowań, lasów lub innych obiektów,
- palenie ognisk w okresach podwyższonego zagrożenia pożarowego.
Zgodnie z art. 82 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo ochrony środowiska, spalanie odpadów na działce jest zabronione, a sprawca naraża się na karę grzywny lub nawet odpowiedzialność karną za przestępstwo (art. 183).
2. Podstawy prawne dotyczące bezpieczeństwa pożarowego
Kluczowe akty prawne:
- Ustawa o ochronie przeciwpożarowej (z 24 sierpnia 1991 r.)
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wymagań dotyczących odległości budynków i urządzeń od lasów oraz urządzeń przeciwpożarowych (7 czerwca 2010 r.)
- Prawo ochrony środowiska (29 sierpnia 1997 r.)
Zgodnie z rozporządzeniem MSWiA, każde palenisko otwarte (ognisko) powinno być usytuowane w odległości minimum:
- 100 m od granicy lasu,
- 50 m od budynku mieszkalnego, gospodarczego lub komunikacyjnego (drogi, chodnika).
W praktyce oznacza to, że na przeciętnej działce budowlanej — zwłaszcza miejskiej — rozpalanie tradycyjnego, dużego ogniska jest niewykonalne bez zgody zarządcy lasu (jeśli granica działki sąsiaduje z lasem) lub odpowiednich służb.
3. Wyjątki i dopuszczalne formy ognisk
A. Małe paleniska i grille ogrodowe
Prawo przeciwpożarowe nie zabrania użytkowania zamkniętych palenisk (np. przenośnych grilli węglowych czy specjalnych kominków ogrodowych), o ile:
- są one wyposażone w ruszt i podstawkę na popiół,
- nie służą do spalania odpadów,
- ustawione są na niepalnej podbudowie (kostka, płyta betonowa) i w minimalnej odległości 5 m od budynków oraz zachowany jest odstęp od gałęzi drzew.
B. Ogniska rekreacyjne z zezwoleniem
Jeżeli zależy nam na klasycznym ognisku (np. w ramach wydarzenia plenerowego):
- Zgłaszamy do straży pożarnej zamiar palenia ogniska, podając miejsce, datę i przewidywany czas trwania.
- Zapewniamy punkt czerpania wody lub inny sprzęt gaśniczy (wiadra, podręczny sprzęt gaśniczy).
- Nie rozpoczynamy ogniska w warunkach szczególnego zagrożenia pożarowego (komunikat IMGW – stopień 2 lub 3).
Taka procedura jest konieczna zwłaszcza na terenach wiejskich lub rekreacyjnych, gdzie odległości od lasu i zabudowań są mniejsze.
C. Palenie ognisk w strefach ochronnych
W strefie ochronnej lasu (100 m od granicy) oraz strefie sanitarnych ochrony wodociągów wiążą się często z dodatkowymi zakazami lub wymogami uzyskania pozwolenia z urzędu gminy bądź starostwa. Zawsze warto sprawdzić lokalny plan zagospodarowania przestrzennego oraz uchwały rady gminy.
4. Odpowiedzialność za złamanie przepisów
- Mandat karny od straży miejskiej/gminnej lub policji – do kilku tysięcy złotych.
- Postępowanie administracyjne – nakaz usunięcia skutków palenia i naprawienia szkód.
- Odpowiedzialność karna (art. 163 k.k.) – kto nieumyślnie sprowadza pożar, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 5.
Jeżeli w wyniku wypalania dojdzie do pożaru sąsiedniej posesji czy lasu – koszty usunięcia szkód mogą sięgnąć kilkudziesięciu lub nawet kilkuset tysięcy złotych.
5. Bezpieczeństwo i dobre praktyki
Aby ognisko (lub grill) było bezpieczne, należy:
- Wybrać odpowiednie miejsce – otwarta przestrzeń, wolna od gałęzi i materiałów łatwopalnych.
- Przygotować podłoże – wykopać zagłębienie lub ustawić palenisko na niepalnej nawierzchni.
- Mieć pod ręką sprzęt gaśniczy – wiadro z wodą, gaśnicę proszkową lub piaskownicę.
- Utrzymywać ognisko w małym rozmiarze – unikać wysokich płomieni i rzucania do ognia odpadów.
- Całkowicie wygasić ognisko – po zakończeniu zabawy zalać wodą, rozrzucić popiół i upewnić się, że nie tlą się żadne żarzące węgle.
6. Podsumowanie
Choć palenie ogniska kojarzy się z błogim relaksem, polskie prawo stawia przed właścicielami działek liczne ograniczenia — od odległości od zabudowań i lasu, po zakaz spalania odpadów i obowiązek zapewnienia warunków gaśniczych. Najbezpieczniejszym i najprostszym rozwiązaniem w przydomowym ogródku jest wybór zamkniętego paleniska lub grilla ogrodowego, które nie wymagają formalnych zgłoszeń. Gdy jednak marzy nam się tradycyjne ognisko, pamiętajmy o:
- Sprawdzeniu lokalnych przepisów – plan miejscowy, uchwały gminy.
- Zachowaniu minimalnych odległości (100 m od lasu, 50 m od zabudowań).
- Zgłoszeniu do straży pożarnej, jeśli pragniesz zorganizować większe ognisko.
- Przygotowaniu sprzętu gaśniczego i regularnym nadzorze.
Dzięki temu ognisko stanie się nie tylko przyjemnym, lecz i bezpiecznym elementem Twojego wypoczynku na własnej działce.
Fot. AI
